"Dostluq qardas-baci kimi bir canla,bir ruhla bir-birine temas eden,butovlese bilmeyen bir elin iki barmagi kimi yasamaq demekdir.Sevgi-kull halinda butovlesmis iki varliq demekdir,sevgi meleye cevrilmis qadin ve kisidir.Sevgi goyler ve asiman demekdi"Bir coxunuza tanis olan Victor Hugo "Noter-Dam kilsesi"romani mutleq oxunmali olan romanlar sirasindadi.Romanda butun hissler-mehebbet,sevgi,qisqancliq,analiq sevgisi ...en siddetli formada tesvir olunur,oxucuya bu hisslerin zirvesi yasadilir.Insan ruhunun qaranliq,bilinmeyen noqtelerine toxunulur.Ayrica orta esrler arxitekturasina,gotik memarliq uslubuna maragi olanlar romani xususile cox sevecekler :) Menim daha cox sevdiyim obrazlar Klod ve Kvazimodo oldu.Bir-birine daban-dabana zidd iki xarakter....ve sevgileri de tamamile ferqli...birininki qisqanc,sahiblenen,yox edici bir sevgi,digeriyse butun varligini feda eden,yox olan ..
Romandan en sevdiyim hisseler ele bu iki qehremanla bagli oldu.Yazici her ikisinin dilinden daxili alemlerini,ruhlarini ve butun varliglarina hakim kesilmis sevgini cox gozel tesvir edib.Ilk olaraq heyatini dine,elme hesr etmis ve ilk baxisdan donuq insan tesiri yaradan bas kesis Klod Frollo...romanda bu obrazin dilinden bezi hisseleri yazmaq isterdim:
1.Sen ezablar icinde cirpinirsan,qaranliq,ebedi zindandasan,sen usuyursen,ancaq belke de qelbinin derinliklerinde seni isindiren,sene isiq veren zeif bir ates var...Halbuki menim qelbimde zindan qaranligi ve qis soyugu var,menim ruhum soyuq,qaranliq ve umidsizlikle doludu...
2.O,yer uzunde Solbanin muhazirelerinden ve Homerin seirlerinden basqa seyler de oldugunu,insanin mehebbetsiz yasaya bilmeyeceyini,ulfet ve mehebbet hisslerinden mehrum olan bir insanin cirildayan ,qulaqlari batiran,yaglanmamis araba tekerinden basqa bir sey olmadigini anladi.
3.Sene olan mehebbetimin ne qeder boyuk oldugunu bilseydin! Bu esq deyil,atesdir,erimis qurgusundur,qelbime sancilmis minlerle bicaqdir!
4.Meger meni qovuran bu alovun bir qigilcimi bele zahire cixmirmi?...axi bir kisi bir qadini sevdiyi ucun gunahkar ola bilmez!
5.Sizi ne qeder sevdiyimi bilseydiniz!Hansi qelbi redd etdiyinizi anlasaydiniz!
6.Bu daslar dil acib danisa bilseydiler,onlar burada yer uzunun en bedbext adaminin dayandigini soyleyerdiler...
7.Sene toxunmaq,senin kim oldugunu bilmek,senin heqiqeten ruhumda hekk olunan ideal xeyala benzediyine inanmaq arzusuyla cirpindim...Belke de heqiqet gormekle oz xulyalarimi daslara cirpacaqdim..
8....tupur uzume,vur meni.Ne isteyirsen et,ancaq Allah esqine yalniz meni sev!
Ve nehayet boyuk bir elm adaminin,hetta kralin bele muraciet etdiyi bir alimin,heyati boyunca Allaha xidmet edib,ona urekden bagli olan bir kesisin butun bunlari feda edisi...bu insanin heyatindan,inancindan ,idealindan ,qazandigi her seyden,hetta ozunden bele imtina edisidi:
"Butun bunlari senin ucun etdim,sehrkar qadin,hamisi senin cehennemine layiq olmaq ucundu!"
Dahasi onu redd etdiyi ucun,basqasini sevdiyi ucun,ona nifret eden bu qadinin olumune bele razi olmasi!Bax budu,insan ruhunun qaranligi ,mehv edici gucu!
Bir de ozunun mehvine razi olanlar var...Dogulandan insanlarin ona qarsi beslediyi kine kinle cavab veren Kvazimodo...ve onun fedakar sevgisi...
1.O,qizi meyus etmekdense,naraziligina sebeb olmaga ustunluk verirdi.Butun meyuslugu ise ozu ucun saxlamisdi.
2.Qiz,uzume deyil,qelbime bax
Genc ve gozel oglanin qelbi cox vaxt eybecer olur,
Bezi qelblerde esq uzun zaman yasamaz.
.......
Heyhat! bu sozler neye yarar
Gozel olmayan yasamamalidir!
Gozel yalniz gozeli sever...
3.Butun yer uzunde onun ucun movcud olan yegane seyden gozunu ayirmirdi,butun omru boyu yalniz birce damci goz yasi axmis gozunden goz yaslari sel kimi axmaga basladi.
Romanin sujetinden, teessuf ki, cox yaza bilmirem,oxumaq isteyenler ucun maraq itmesin deye :) Orta esr tarixi,ictimai-siyasi veziyyeti,feodal cemiyyetinin gozunde insan heyatinin deyersizliyi cox gozel tesvir olundugu ucun tarixseverlerin de maragina sebeb olacaq bu eser :)Sirf insanin ruhu,menevi alemi ile maraqlananlar ucun sadece evezsiz bir eserdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder